Ηλεκτρονικό τσιγάρο και καρδιά
Το κάπνισμα έχει ταξινομηθεί σαν ο δεύτερος σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για θάνατο παγκοσμίως μετά την αρτηριακή υπέρταση. Επίσης, το κάπνισμα και ειδικότερα η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια αποτελούν παράγοντες κινδύνου για σοβαρή νόσηση από COVID-19.
Το κάπνισμα (ή αλλιώς άτμισμα) ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει προβληθεί σαν μια «υγιεινή εναλλακτική» του συμβατικού τσιγάρο, καθώς και σαν μέσο διακοπής καπνίσματος. Συνεπώς, η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει διαδοθεί ευρέως, ιδιαίτερα σε νέους, καθιστώντας το επί του παρόντος το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο προϊόν καπνού στις ΗΠΑ. Αυτή η απότομη άνοδος, όμως, στη χρήση του, ιδιαίτερα από εφήβους και νεαρούς ενήλικες αυξάνει την ανησυχία για τυχόν αρνητικές επιδράσεις του ηλεκτρονικού τσιγάρου στην υγεία.
Είναι το άτμισμα ηλεκτρονικού τσιγάρου εξίσου επιβλαβές με το κάπνισμα;
Σίγουρα όχι.
Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι οι αναφορές σχετικά με περιστατικά σοβαρής πνευμονικής νόσου και θανάτων σε χρήστες ηλεκτρονικού τσιγάρου, που προήλθαν από το κέντρο ελέγχου νοσημάτων των ΗΠΑ (Center of Disease Prevention-CDC) και τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων-Food and Drug Administration-FDA), πιθανότατα σχετίζονται με την προσθήκη οξικής βιταμίνης Ε, συνήθως υπό τη μορφή τετραυδροκανναβινόλης, στο υγρό του ηλεκτρονικού τσιγάρου.
Είναι η αλλαγή από το συμβατικό τσιγάρο σε ηλεκτρονικό καλό για τα αγγεία μας;
Σίγουρα ναι.
Επί του παρόντος υπάρχουν αρκετές μελέτες που δείχνουν βελτίωση της ενδοθηλιακής λειτουργίας με την αλλαγή από κάπνισμα σε άτμισμα ηλεκτρονικού τσιγάρου. Η βελτίωση αυτή εμφανίζεται νωρίς, μέσα στον πρώτο μήνα από την αλλαγή και αφορά τη λειτουργία του ενδοθηλίου και την ελαστικότητα των αγγείων. Οι γυναίκες φαίνεται να επωφελούνται περισσότερο σε σχέση με τους άνδρες. Όσο μεγαλύτερη είναι η συμμόρφωση τόσο μεγαλύτερη είναι και η βελτίωση.
Ποιες πληροφορίες μας λείπουν ως τώρα για το ηλεκτρονικό τσιγάρο;
Υπάρχει σημαντική έλλειψη πληροφοριών για την μακροχρόνια επίδραση του ηλεκτρονικού τσιγάρου στην υγεία σε επίπεδο πληθυσμού. Παρόλο που, όπως προαναφέρθηκε, οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι λιγότερο επιβλαβές από το συμβατικό, τα μακροχρόνια δεδομένα είναι ακόμα ελλιπή. Ακόμα και αν θεωρήσουμε το άτμισμα ασφαλέστερο, οι μικρότερες ηλικίες (έφηβοι) έναρξης της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου, μπορούν εύκολα να αναστρέψουν αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα.
Ποιοι μηχανισμοί είναι υπεύθυνοι για τις ανεπιθύμητες καρδιαγγειακές και αναπνευστικές επιδράσεις του ηλεκτρονικού τσιγάρου;
Το άτμισμα ενός ηλεκτρονικού τσιγάρου αυξάνει την καρδιακή συχνότητα, την αρτηριακή σκληρία και προκαλεί ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, ακόμα και σε υγιείς καπνιστές. Επίσης προκαλεί έκλυση τοξικών ουσιών, όπως ακρολεΐνη, φορμαλδεύδη και ακεταλδεύδη, που προκαλούν υπέρταση, αυξάνουν το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή στους πνεύμονες. Πρόσφατο άρθρο ανασκόπησης αναδεικνύει τους δυνητικούς μηχανισμούς με τους οποίους μπορεί το ηλεκτρονικό τσιγάρο να προκαλέσει αρνητικές καρδιαγγειακές επιδράσεις. Σε αυτούς περιλαμβάνονται το οξειδωτικό στρες, η φλεγμονή, βλάβη στο DNA, αύξηση της αρτηριακής σκληρίας και αλλαγές σε αιμοδυναμικές παραμέτρους ή στη δραστηριότητα των αιμοπεταλίων. Όλοι αυτοί οι μηχανισμοί μπορούν να δράσουν μόνοι τους ή σε συνδυασμό. Συμπερασματικά, μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες είναι απαραίτητες για να δώσουν οριστική απάντηση στο ερώτημα: είναι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ασφαλή;
Τι προτείνουν οι ρυθμιστικές αρχές;
Στις ΗΠΑ, από το 2016 το ηλεκτρονικό τσιγάρο περιλαμβάνεται από τον FDA στα προϊόντα καπνού και συνεπώς υπόκειται στους ίδιους κανονισμούς και περιορισμούς όπως τα συμβατικά τσιγάρα. Παρόλο που ο FDA επιτρέπει την πώληση των ηλεκτρονικών συσκευών ατμίσματος, υπάρχουν οργανισμοί στις ΗΠΑ, όπως η Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας (American Heart Association – AHA) που επιδιώκουν μέσω καμπάνιας την πλήρη απαγόρευση της πώλησής τους.
Το CDC (Center for Disease Prevention – ΗΠΑ) προτείνει το ηλεκτρονικό τσιγάρο να μην χρησιμοποιείται από νέους και γενικά να αποφεύγεται η χρήση του από όλους.
Στην Ευρώπη οι θέσεις των διαφόρων χωρών για το ηλεκτρονικό τσιγάρο ποικίλουν. Στο Ηνωμένο Βασίλειο συστήνεται σαν μέσο διακοπής καπνίσματος. Ειδικότερα, θεωρείται ότι η διακοπή θα είναι ευκολότερη με τη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου. Για αυτό το λόγο συστήνεται η χρήση του και σε καπνιστές που έχουν προσπαθήσει να διακόψουν το κάπνισμα και έχουν αποτύχει.
Στην Ελλάδα απαγορεύεται η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου από ανήλικους και σε δημόσιους χώρους. Όπως και στις ΗΠΑ υπόκειται σε παρόμοιους περιορισμούς κυκλοφορίας και διαφήμισης όπως και το συμβατικό τσιγάρο. Δεν συστήνεται επισήμως σαν μέσο διακοπής καπνίσματος.
Η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία δεν έχει εκδώσει ακόμα επίσημη σύσταση σχετικά με τη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου.
Συμπερασματικά θα λέγαμε τα εξής:
1) Η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε νέους
2) Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να εστιάσει σε δυνητικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του ηλεκτρονικού τσιγάρου στο καρδιαγγειακό και αναπνευστικό σύστημα, αλλά και στον καρκίνο
3) Αν και γνωρίζουμε τη μικρότερη τοξική επίδραση των ηλεκτρονικών τσιγάρων, μπορούν παρόλα αυτά να προκαλέσουν σοβαρό εθισμό στη νικοτίνη, γεγονός που είναι αρκετό για την αυστηρή ρύθμιση της κυκλοφορίας των προϊόντων αυτών.
Πηγή: https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehaa267
