Ένα απλό quiz ανιχνεύει την πλειοψηφία των μεσηλίκων που έχουν εκτεταμένη αθηρωμάτωση στην αξονική στεφανιογραφία!
Προκαταρκτικά δεδομένα από Σκανδιναβική μελέτη που ανακοινώθηκαν στο πρόσφατο συνέδριο της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (American Heart Association, AHA, 13-17 Νοεμβρίου 2020) έδειξαν ότι ανάμεσα σε 25.000 υγιείς μεσήλικες άνδρες και γυναίκες που υποβλήθηκαν σε αξονική στεφανιογραφία, τέσσερις στους δέκα είχαν αθηρωματικές πλάκες στα στεφανιαία αγγεία (δηλαδή εναπόθεση αθηρώματος στα τοιχώματα των αγγείων που αιματώνουν την καρδιά), ένας στους δέκα είχε εκτεταμένη αθηρωμάτωση και ένας στους είκοσι είχε στένωση του αυλού τουλάχιστον ενός στεφανιαίου αγγείου >50%.
H μελέτη SCAPIS (Swedish Cardio Pulmonary Bio Image Study) συμπεριέλαβε 30.154 άνδρες και γυναίκες ηλικίας 50-64 ετών χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου ή παρέμβασης. Όλοι οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα απλό ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις σχετικά με ηλικία, φύλο, σωματομετρικά χαρακτηριστικά, καπνιστικές συνήθειες, καθώς και τιμές αρτηριακής πίεσης και χοληστερίνης. Στη συνέχεια, υποβλήθηκαν σε απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων τους με αξονική στεφανιογραφία. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν αξονικές σε περισσότερους από 25.000 συμμετέχοντες, σε έξι πανεπιστημιακά νοσοκομεία στη Σουηδία, με καθένα από αυτά να πραγματοποιεί σχεδόν 5.000 εξετάσεις. Επιπρόσθετα, οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν και σε περαιτέρω εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένων τρίπλεξ καρωτίδων και σπιρομέτρησης.
Συνολικά, το 42,1% των ατόμων (που έως τότε δεν γνώριζαν καν ότι έχουν κάποιο καρδιαγγειακό πρόβλημα, ούτε είχαν εμφανίσει κάποιο σχετικό σύμπτωμα!) βρέθηκε να έχει κάποιο βαθμό στεφανιαίας νόσου, με τόσο την παρουσία όσο και τη σοβαρότητα της νόσου να είναι πιο εμφανή στους άνδρες και να αυξάνονται με την ηλικία. Σοβαρή στεφανιαία νόσος, που ορίστηκε ως οποιαδήποτε απόφραξη του αυλού των στεφανιαίων μεγαλύτερη από 50% παρατηρήθηκε στο 5,2% των ασθενών. Ως εκτεταμένη στεφανιαία νόσος ορίστηκε η παρουσία αθηρωματικών πλακών σε τουλάχιστον τέσσερα διαφορετικά τμήματα του στεφανιαίου δικτύου και καταγράφηκε στο 13% του πληθυσμού της μελέτης.
Οι ερευνητές της SCAPIS, εφάρμοσαν στη συνέχεια αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης (artificial intelligence–AI) προκειμένου να αναπτύξουν από 120 διαφορετικές μεταβλητές ένα κατάλληλο ερωτηματολόγιο που μπορεί να προβλέψει την παρουσία εκτεταμένης αθηρωμάτωσης (δηλαδή παρουσία αθηρωματικών πλακών σε τουλάχιστον 4 τμήματα).
Το ερωτηματολόγιο που προέκυψε μπορούσε να ανιχνεύσει τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων που τελικά είχαν εκτεταμένη αθηρωμάτωση. Μάλιστα, η απλότητα των ερωτήσεων καθιστούσε εφικτή τη συμπλήρωσή του κατ’ οίκον.
Συμπερασματικά, η μεγάλη αξία της αξονικής στεφανιογραφίας είναι η ανάδειξη της υποκλινικής-ασυμπτωματικής αθηρωμάτωσης. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα έγκαιρης παρέμβασης με αυστηρές στρατηγικές πρόληψης σε ασυμπτωματικά ακόμα άτομα ώστε να αποφευχθούν μελλοντικά εμφράγματα. Το ερώτημα όμως που μένει να απαντηθεί είναι ποιο τμήμα του πληθυσμού πρέπει να υποβληθεί στην εξέταση. Η νέα αυτή μελέτη έδειξε ότι η συμπλήρωση ενός απλού ερωτηματολογίου στο σπίτι μπορεί να συμβάλει στην ανίχνευση εκείνων των ασυμπτωματικών μεσηλίκων ατόμων με υποκλινική στεφανιαία νόσο που θα επωφελούνταν από περαιτέρω απεικόνιση με αξονική στεφανιογραφία. Τα ευρήματα αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε νέες τακτικές πρόληψης και ανίχνευσης (screening).
